Waarom doe ik niet wat ik wil (en omgekeerd)?

Published 15/06/2016 | By Ria Freijsen

Zo vaak hoor ik mijn cliënten verzuchten ‘Ik zou wel willen, maar het lukt me gewoon niet’ of ‘Ik doe steeds opnieuw dingen die ik eigenlijk niet wil’. Een paar praktijkvoorbeelden:

Ik weet dat sporten goed voor me is en toch blijf ik op de bank hangen.
Mijn agenda loop over, maar ik zeg nog steeds overal ja tegen.
Ik kan mezelf maar niet tot actie aanzetten. Wat houdt me toch tegen?
Vroeger was ik zo creatief, nu twijfel ik juist over alles.

Het lijkt er verdacht veel op dat er verschillende stemmen in jezelf met elkaar in gevecht zijn. De ene stem zegt ‘nee’ en de andere ‘ja’. Zodra ik dergelijke zuchten bij mijn cliënten hoor, stel ik mezelf de vraag ‘Is hier sprake van een innerlijk conflict of verdeeldheid’? Zo ja, dan is er gelukkig een methode die heel goed werkt om kennis te maken met die delen van jezelf die verantwoordelijk zijn voor je probleem. Door ermee te communiceren, laat je ze voor je werken in plaats van tegen je. Nieuwsgierig? Lees dan verder!

Innerlijke stemmen

Om helderheid te krijgen in het probleem van mijn cliënten, gaan we samen op zoek naar hun innerlijke stemmen. Wat zeggen ze? Hoe belangrijk zijn ze? Hoeveel impact hebben ze? Hoe lang worden ze al gehoord? Het inventariseren gaat als volgt. De cliënt schrijft eerst alle stemmen op en voorziet ze van een naam. Zoals regelaar, bemiddelaar, bemoeial, denker, doener, idealist, nieuwsgierig aagje, creatieveling, wikker en weger, onzekerheid etc. Daarna worden ze opgetekend in cirkels van verschillende grootte. Grote cirkels als de stem zeer luid en dominant is, kleine cirkels als de stem zwak is. Zo krijg je inzicht in de verhoudingen en de onderlinge relaties. Tenslotte kiest de cliënt met welke stemmen we aan de slag gaan.

Instrumenten

Als metafoor gebruik ik vaak ‘het orkest’, waarbij de instrumenten staan voor de innerlijke stemmen. Ieder instrument heeft zijn eigen klank, zijn eigen melodie en wil gehoord worden. Chaos ontstaat als ieder instrument zijn eigen gang gaat.

Voor de harmonie is regie van de dirigent noodzakelijk.

Werk je met innerlijke stemmen, dan is harmonie de taak van de Regisseur. De cliënt zelf dus! Met als cruciale taak om het goede uit alle delen te halen en ze harmonieus te laten samenwerken.

Twee cliënten die bij mij een coachtraject volgden, vertellen graag over hun bijzondere ervaringen met deze methode. Onderdeel van hun traject was omgaan met een innerlijk conflict.

De strijd tussen Irritant, Doe maar en Mooi

Ik zoek m’n talent. Met deze opmerking komt Kim (37)* bij mij terecht. Kim zit op dat moment drie maanden thuis. Haar laatste baan heeft ze na vier hectische maanden vaarwel gezegd. Ze stort zich thuis op een verbouwing, om ondertussen na te denken over haar next steps. Maar juist dat vele denken zet haar klem…

Kim: “Op zoek naar mijn talent dus. Denk ik. Want waarom houd ik het anders maar zo kort vol in een nieuwe baan? Ligt mijn passie wel bij een baan in de mediabranche? Moet ik het roer helemaal omgooien? Ik pieker me suf.

Om te laten zien dat de denker in mij me als het ware verlamt in plaats van verder brengt, stelt Ria een bijzondere aanpak voor met drie stoelen. Elke stoel vertegenwoordigt een van mijn stemmen, ook wel ‘ikken’ genoemd, die van binnen met elkaar overhoop liggen. Hoogste tijd om ze beter te leren kennen en ermee in gesprek te gaan.

We beginnen met mijn stoorzender, de negatieve ik. Ik geef haar de naam Irritant. Ze geeft me een ongemakkelijk gevoel, denkt heel veel en slaat daar soms in door. Hierdoor denk ik mezelf vast en kom niet meer tot actie. Mijn andere ik noem ik Doe maar, een daadkrachtig mens vol creativiteit, die voor zichzelf opkomt. Ze geeft me (positieve) energie. En dan is er nog Mooi, m’n derde ik die vertrouwt op haar intuïtie en gevoel. Van Doe maar en Mooi word ik blij, Irritant is gewoon irritant. Op de stoelen leer ik ze alle drie goed kennen: wat betekenen ze voor mij, wat is hun verlangen, waar hebben ze last van en wat willen ze eigenlijk?

Prachtig inzicht

Met deze nieuwe kennis over mijn ikken ga ik naar huis en in de weken erna merk ik dat Irritant heel vaak aanwezig is. Ze denkt alles kapot en het gekke is, het brengt me nergens. Ik merk dat Irritant de boel stagneert. Mooi en Doe maar krijgen veel te weinig aandacht. Een prachtig inzicht. Door meer op mijn intuïtie te gaan vertrouwen en te geloven dat het goed komt, word ik juist weer creatief. Het schudt de doener in mij wakker! Door het stoelenspel weet ik nu waarom ik zo vast zit in mijn gedachten en waarom ik stagneer in het daadwerkelijk doen.

Sinds kort heb ik een nieuwe baan als communicatieadviseur op een plek waar Doe maar en Mooi helemaal in hun element zijn. Tuurlijk is Irritant er af en toe ook, maar ik heb geleerd dat de denker in mij ook m’n kracht is. Zo lang ze maar niet doorslaat!”

Wikker & Weger <-> Creatief. Wie wint?

Als Mark (39)* als manager in een ziekenhuis start met een groot nieuw project, beginnen ook de twijfels. Vreemd, want tot nu toe ging alles vanzelf. Na zijn studie maakt hij snel carrière, trouwt, krijgt 2 kinderen. Maar de laatste tijd vraagt hij zich steeds vaker af of hij in deze baan wel zijn ‘kracht’ inzet. Mark wil hier graag over sparren met een onafhankelijk persoon. Dat wordt Ria.

Mark: “Ik begin dit traject als een zoektocht zonder kaders, zonder me vast te leggen op concrete resultaten. Nu ik een grote veranderslag in de organisatie moet leiden, wil ik vooral gecoacht worden. Geheid loop ik tegen problemen aan en die kan ik dan gelijk met Ria bespreken.

Het wordt een mooie reis. Elk gesprek opent nieuwe deuren en sluit andere af. Rode draad blijkt steeds ‘Wanneer sta ik in mijn kracht? Privé weet ik dat heel goed, maar qua werk kom ik er niet uit. Terwijl het juist daar altijd zo makkelijk ging. Ik maakte stappen, kon altijd mezelf zijn. Juist nu ik een grote verandering moet leiden komen de twijfels. Is deze weg wel de juiste? Zitten alle aspecten die ik leuk vind aan een baan er in? Doe ik waar ik goed in ben? Om dit uit te vogelen ga ik in 2-gesprek met mezelf.

Rollen omgedraaid

Hiervoor moet ik twee veel aanwezige eigenschappen van mezelf benoemen. De eerste is snel gevonden, ik noem hem Wikker & Weger. Deze beschouwer in mij is met tachtig procent heel nadrukkelijk aanwezig. Het andere deel noem ik Creatief.

Als ik op de stoel van Wikker & Weger zit, voelt dat niet comfortabel. Hij zit daar maar een beetje aan de zijlijn en voegt niet daadwerkelijk iets toe.

Eenmaal op de stoel van Creatief gaat er van alles stromen. Er wordt gelachen, ik kan omdenken en er zijn geen dilemma’s. Het leven is leuk! Maar met twintig procent komt Creatief er wel bekaaid vanaf.

Het werken met de stoelen zet het denken in gang over de verschillende delen in mij. Toegevoegde waarde is de bewustwording. Ik wil immers graag de rollen meer in balans hebben en de kwaliteiten van beide zo goed mogelijk benutten. Voor mij pakt dat erg goed uit. Creatief is inmiddels lekker bezig. Ik schilder weer en ik ben aan een opleiding begonnen om zelf coach te worden. Nooit gedacht dat dit traject zo’n fantastische uitkomst zou hebben!”

* Op verzoek van de geïnterviewden zijn de namen van Kim en Mark gefingeerd.

Werken met innerlijke stemmen

In de literatuur kom je de stemmenmethode ook tegen als werken met delen, voice dialogue, ik en mijn ikken of werken met subpersonen. Door namen te geven aan hun innerlijke stemmen leren mijn cliënten zichzelf beter kennen. Tevens kunnen ze in gesprek gaan met die delen in zichzelf die verantwoordelijk zijn voor hun probleem.

Door de stoelenmethode kunnen ze die delen onafhankelijk van elkaar onderzoeken, ermee in contact komen, verbindingen leggen en ermee onderhandelen over verandering. Milton Erickson (1901-1980) is hiervan de grondlegger, tevens inspiratiebron achter N.L.P. (Neuro Linguïstisch Programmeren).

Stappen

Stap 1 – welk deel?

Allereerst vraag ik de cliënt met welke stem hij aan de slag wil gaan. Vervolgens zoekt de cliënt een plek in de ruimte waar die stem het beste past. Daarna vraag ik een stoel op die plek neer te zetten en er dan ontspannen op te gaan zitten.

Stap 2 – word het deel!

Vervolgens vraag ik de cliënt om het deel te worden, zichzelf aan mij voor te stellen en iets over zichzelf te vertellen. Hoe ziet het eruit, hoe lang is het er al, hoe goed kent de cliënt het eigenlijk, hoe belangrijk is het in zijn leven, wat is het doel ervan en wordt het wel voldoende ingezet? Mijn rol als coach is exploreren. Zodanig, dat de cliënt alle ‘ins and outs’ van zijn deel goed leert kennen, weet wat de betekenis ervan is en wat het nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren.

Stap 3 – uit de stoel

Na voldoende verkenning kijkt de cliënt van een afstandje naar de stoel. Vanuit de positie van Regisseur kijkt hij dus als het ware naar zijn eigen deel. Vervolgens bespreken we de ontdekkingen: wat valt je op, wat heeft het je te zeggen, wat vind je van je deel, hoe ga je ermee om, wat kun je doen om er plezier van te hebben, wat ga je met deze informatie doen?

Afhankelijk van het aantal delen dat de cliënt wil leren kennen, doen we de stappen 1 t/m 3 opnieuw. Net zolang tot de cliënt er goed zicht op heeft en weet hoe hij ze het beste kan benutten.